شهرستان دالاهو (به کردی: داڵاهۆ، Dalaho) از توابع استان کرمانشاه ایران است.
تقسیمات کشوری
شهرستان دالاهو که در ۹۹ کیلومتری کرمانشاه قرار دارد آخرین شهرستانی است که در پایان برنامه سوم به سایر شهرستانهای ایران اضافه شدهاست. با موافقت هیئت دولت بخش کرند غرب به شهرستان دالاهو ارتقا یافت. شهرستان دالاهو چهاردهمین شهرستان استان کرمانشاه بشمار میآید. این شهرستان ۱۹۰۰ کیلومتر مربع مساحت و ۱۵۴ روستا دارد. شامل دو بخش مرکزی و گهوارهاست.
بخش مرکزی
دهستان بان زرده
دهستان بیونیج
دهستان حومه کرند
شهرها: کرندغرب
بخش گهواره
دهستان قلخانی
دهستان گورانی
شهرها: گهواره
درباره شهرستان دالاهو
جمعیت ۵۴ هزارنفری آن در زمینههای کشاورزی، دامداری، باغداری و صنایع دستی اشتغال دارند
این شهرستان همچنین حدود ۱۷ هزار نفر جمعیت عشایری دارد
دالاهو نام کوه مرتفع این منطقه است که از طبیعت زیبایی برخوردار است.
ساکنان این شهرستان کرد هستند و اکثریت پیرو دین باستانی یارسان هستند. در این شهرستان اقلیت سنی نیز وجود دارد.کرند غرب دارای دو تن از رهبران و بزرگان اهل حق (پیر موسی) و (بنیامین) است که در این شهر قراردارند مکان باستانی - تفریحی بابایادگار و داوود ملقب به داوود کوسوار که هم جوار بابایاذگار در این شهرستان واقع است که اصلیترین زیارتگاه یارسان است.ریژاو (ریژاب) نیز که از مناظر بدیع طبیعی است در این شهرستان واقع شدهاست درروستای توت شاهی (توت شامی)از توابع شهرستان دالاهومرقد یکی از بزرگان یارستان بنام سیدحیدر حیدری ملقب به سید براکه قرار دارد که از طبق شایعات ازوی کشف و کرامات زیادی دیده شده . به طرف دهستان بیونیج در تنگه خاموش مر خاموش و به لفظ فارسی غار خاموش قرار دارد که برای مردم یارستان قابل احترام است در روستای بانیاران از توابع بخش گهواره قبر تیمور بانیارانی ملقب به شاه تیمور بانیارانی مشهور است که مردم اهل حق به اواحترام میگذارنددر روستای بیامه سفلی مرقد سید رضا معروف به سید رزاوه قرار دارد کوههای این شهرستان پوشیده از درختان بلوط میباشد در دهستان بیونیج از توابع شهرستان دالاهو نخود فراوانی یافت میشود که از پخت بسیار بالائی برخوداراست این منطقه شهرستان دالاهو را به گوران و کوههای دالاهو وصل میکند
دالاهوی کنونی طبق مستندات تاریخی نزدیک به یقین دگرگون شده ی(بالاهوته) یا(بالاهوتا)ی باستانی است که شیلهاک- اینشوشیناک، پادشاه عیلام باستان(حدود۱۱۵۱- ۱۱۶۵ ق.م) از آن یاد میکند.
در کتاب«ایران در سپیده دم تاریخ»در شرح گروه ششم شهرها و محلهایی که فتح نموده یکباره چهل و نه محل در نواحی«بالاهوتاً، ایالمان(سرپل زهاب) وآ... زاهایا نام میبرد، حتی این نامها نیز نشانههایی از ناحیه حلوان بدست میدهند. بار دیگر در صفحه ۹۲ چنین آمده:که وی(شیلهاک اینشوشیناک) برای پس گرفتن ظروف بسرقت رفتهٔ خود از افراد قبیله ی»بالاهوته" که در زاگرس مرکزی سکونت داشته، به این ناحیه لشکر کشید.
هوتهHUTE در زبان عیلامی باستان تنها به معنی جا ومکان میباشد.(ایران در سپیده دم تاریخ، صفحه ۱۹۶ شماره ۴۲)اگر فرض کنیم که بالا در زبان عیلامی باستان به معنی امروزی آن بکار رفته بنابراینبالا+پسوند هوته(بالاهوتا) میتواند به معنی جای بلند یا کوهستان معنی و تعبیر شود، که نامی مناسب و با مسما برای دالاهو بودهاست.در این راستا کوهستان شاهو را نیز میتوان مکان شاه معنی نمود.
ویرایش و تلخیص : آکاایران