موقعیت جغرافیایی شهر پاوه
پاوه یکی از شهرهای شمالی استان کرمانشاه و مرکز شهرستان پاوه میباشد. شهرستان پاوه یکی از 13شهرستان استان کرمانشاه است كه از شمال به استان كردستان، از جنوب به شهرستان جوانرود، از باختر به مرز ایران و عراق و از خاور به استان كردستان محدود میگردد. شهر زیبا و تاریخی پاوه با قدمت تاریخی بیش از 3 هزار سال، به فاصله 112 کیلومتری از مــرکز استان و 45 کیلومتری تا نقطه صفر مرزی قرار داشته و جمعیتی بالغ بر 22000 نفر دارد.
سازهها و منازل مسكونی در این شهر به گونهای طراحی شده است كه در بیشتر موارد پشتبام خانهای كه در ارتفاع كمتری از دامنه كوه ساخته شده است حیاط منزلی است كه چند متر بالاتر ساخته شده است. به همین دلیل پاوه را شهر "هزار ماسوله" مینامند.
سازمان كنونی شهر پاوه و بافت محلات موجود آن نتیجه تغییر شكل هسته قدیمی شهر و رشد آن طی ربع قرن اخیر است؛ البته عمده تغییرات این شهر طی سالهای اخیر صورت گرفته است.
جمعیت:
بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت بخش مرکزی شهرستان پاوه در سال ۱۳۸۵ برابر با ۳۵۲۱۷ نفر بودهاست
مذهب ، زبان :
مردم پاوه دارای دين مبين اسلام و مذهب اهل سنت هستند و با زبان کردی لهجه اورامی تکلم می کنند .
آب و هوا :
منطقهای که پاوه در آن واقع شده، بسیار خوش آب و هوا بوده و در کنار کوهستان اورامانات (در میان دو کوه شاهو و آتشکده) بنا گردیده است.
آب و هوای منطقه نسبتا سرد، مایل به اعتدال و نیمه مرطوب میباشد. همچنین وجود چشمههای فراوان، آبهای روان، همراه با جنگلها، مراتع و باغات سرسبز جلوه خاص و زیبایی به این منطقه بخشیده است.
گویش در منطقه پاوه:
مردم این منطقه به گویش اورامی، از زبان کردی تکلم میکنند که یکی از زبانهای باستانی ایران بوده و کتاب اوستا که کتاب مقدس زرتشت است به این زبان نگاشته شده است؛ به همین دلیل است كه این منطقه را در گذشته «اورامانات» مینامیدند.
اراضي :
شهرستان پاوه داراي 1169 هكتار اراضي زراعي ، 83100 هكتار جنگل ، 91/39924 هكتار مرتع و 5847 هكتار اراضي مسكوني و همچنين داراي 100 هكتار ذخيره گاههاي جنگلي مي باشد.
وجه تسمیه پاوه:
نام پاوه را به "پاوه" سردار یزدگرد سوم (آخرین پادشاه ساسانی) منسوب میدانند كه جهت جلب حمایت كردها، روانه این ناحیه شد و مورد احترام اهالی قرار گرفت. بعدها به خاطر تجلیل از آن سردار، این ناحیه را پاوه نامیدند. "قلعه دژ" و "پاسگه" نیز كه هنوز در پاوه وجود دارند بازمانده و باروی عهد آن سردار است. ظاهرا در محلی نزدیك پاوه كه اكنون "جنگاه" نامیده میشود، مردم پاوه با سعد وقاص (سردار سپاه عربان در نبرد قادسیه) جنگیدهاند.
رودخانه ها :
رود خانه سيروان : اين رودخانه كه بزرگترين رودخانه اين حوزه است از حدود 40 كيلومتري جنوب غربي سنندج سرچشمه گرفته ابتدا به صورت قوسي در شمال و سپس به طرف جنوب منحرف شده و پس از پيوستن شعبات متعددي به شهرستان پاوه وارد مي شود .همچنين رودخانه هاي ليله ـ مرخيل و پاوه رود يكي از مناطق پر آب غرب كشور است. علاوه بر رودخانه هاي مذكور چندين آبشار كوچك به نام بل و قه لوز دارد.
ارتفاعات :
اين شهرستان در رشته كوه بزرگ زاگرس واقع شده است و كوه شاهو يكي از عظيم ترين كوههاي اين رشته كوه مي باشد و بلند قله آن زاوه لي با ارتفاع 3400 متر از سطح دريا كه در شمال شرقي پاوه قرار دارد همچنين كوه آتشگاه كه آتشكده ايران در دوره زرتشت در ان جا دارد كه ارتفاع آن 2464 متر بوده است.
قابلیتهای گردشگری پاوه :
شهرستان پاوه و منطقه اورامانات به دلیل داشتن جاذبههای فراوان طبیعی و تاریخی، قابلیت جذب گردشگران داخلی و خارجی بسیاری را داشته و از پتانسیلهای خوبی در این زمینه برخوردار میباشد.
از دیدنیهای این منطقه میتوان به موارد زیر اشاره كرد:
کوههای سر به فلک کشیده، جنگل و طبیعتی زیبا، دیدنی و فرح بخش.
غارهای دیدنی و وسیع، مانند غار قوری قلعه (بزرگترین غار آبی آسیا و جز شكیلترین غارهای جهان)
رودخانه بزرگ سیروان و درههای عمیق امتداد آب این رودخانه.
چشمه بزرگ آب معدنی بل "منصوب به یكی از خدایان آب" که محل خروج این آب جایی زیبا و دیدنی است.
آثار باستانی نظیر باقیمانده دومین آتشکدهی ایران در دوره پیامبر زردشت که 750 سال قبل از اسلام فعال بوده است.
صنایع دستی :
چوخه و رانک (لباس مردانه)، کلاش (گیوه)، نمدمالی، گلیم و جاجیمبافی، فرنجیسازی و فرشبافی.
همچنین از محصولات صادراتی شهرستان پاوه میتوان به گردو، بادام، انگور، انجیر، فرآورده های دامی و... اشاره كرد